وب سایت نواندیشی به ویب سایت خبری تحلیلی نواندیشی خوش آمدید
بعد ازماه ها رویارویى ارگ و سپیدار درمیدان سیاست، حالا توپ در میدان تیم ثبات قرار گرفته که آیا بازیگران آن بطور منسجم به مصاف حریف میروند، یا با ناهمآهنگى به دروازه خود، گول خواهند زد؟بعد ازاینکه مقاومت داخلى و فشار هاى خارجى، ارگ را از یکه تازى و غرور بیجا که چهار نعل به پیش مى تاخت، متوقف ساخت تا به حکومت همه شمول ایکه داکتر عبدالله در روز تحلیف اش اعلان نموده بود، تمکین کند، 
رایزنى ها پیرامون نحوهء برخورد با ارگ در درون تیم ثبات آغاز شد و چنانکه همه مطلع اند، اختلاف نظر میان داکتر عبدالله و صلاح الدین در پاره ى از مطالبات، اوج گرفته و روند تفاهم با ارگ را بطى ساخته است.سؤال اساسى اینست که اختلاف نظر این دو متحدکه برخاسته از یک حزب و جریان سیاسى اند، روى چیست و کدامیک برحق است؟
نخست باید مختصراً به پیشینه این دو سیاستگر
دانش آموخته جهادى نظر انداخت.
داکتر عبدالله نه تنها پیشینه یارى و همکارى در جهاد و مقاومت را با فرمانده فقید مجاهدین، شهید مسعود در کارنامه اش دارد، بلکه یکى از معماران توافقات بن و بازیگران اصلى بیست سال اخیر است. او که در سه دوره انتخابات ریاست جمهورى یکى از دو کاندید پیشتاز بوده، هرچند موفق نشده به ارگ راه یابد، اما نگذاشته رقیبان متقلبش نیز با مشروعیت و خاطر آرام به اریکه قدرت تکیه زنند. او یگانه مُهره درشت و با وزن سیاسى در اردوگاه سیاستگران داخلى و جهادى است که هم اعتبار خارجى دارد و هم محبوبیت داخلى. عبدالله از دل رقابت هاى درونگروهى جهادى موفقانه عبور نموده و امروزه یک سر و گردن بالاتر از سایر سران جهادى، رهبرى محور نیرومندى از طیف هاى مختلف داخلى را بمحورش دارد.
صلاح الدین ربانى فرزند ارشد استاد شهید برهان الدین ربانى، مطرح ترین رهبر جهادى است که نقش چشمگیرى در جهاد و مقاومت نداشته، اما جوان خوشنام و داراى پشتوانه معنوى خانواده گى است که داراى دانش علمى و تهور سیاسى خوبى است. ربانى زمانى سکاندار و ناخداى کشتى توفانزده جمعیت بعنوان نیرومند ترین تشکل جهادى و سیاسى موجود شد که رهبر فقید جمعیت بدست دشمنانش بشهادت رسید و نامبرده تا آن زمان در هیچ سمت بالاى حزبى و دولتى، نقش آفرینى ننموده بود. افزون بر آن، تا حال نه تنها تجربه کارى وى در ساختار دولت موفقانه نبود بلکه جمعیت اسلامى نیز در دوران ریاست او به شاخه هاى متعدد منقسم شده و دچار اختلاف است.روابط داکتر عبدالله که هیچگاهى جایگاه معین و مشخصى در جمعیت نداشته اما اغلب امتیاز کاندیدتورى آنرا کسب نموده، به استثناى موارد و مقاطع محدودى با صلاح الدین خان خوب و حسنه بوده، چنانکه حتىٰ تنش هاى برخى از خرده رهبران جمعیت نظیر، عطاء محمد نور، اسمعیل خان، قانونى با عبدالله، رابطه ایندو را تحت شعاع قرار نداده که برخورد جوانمردانه و واقعبینانه صلاح الدین ربانى را نسبت به داکتر عبدالله در قبال بحرانات داخلى جمعیت نمیتوان نادیده گرفت.
صلاح الدین علیرغم میل بسیارى از رهبران جمعیت، با هدف تغییر ساختار نظام ریاستى به صدارتى ازداکتر عبدالله در انتخابات اخیر پشتیبانى قاطع نموده، در جلب جناح هاى دیگر نیز سعى نمود. اما عبدالله خود را محور جناح هاى متعدد سیاسى با اجنداى مختلفى مى بیند که غالباً ضدیت با ارگ آنها را کنار هم قرار داده که نمیتواند خود را فقط در محدوده داعیه جمعیت تعریف نماید.هرچند امروز هریکى تقصیر وضع نامطلوب کنونى و عقبگرد ها در روند پر چالش انتخابات را بدوش دیگرى مى اندازد، اما واقعیت آنست که تیم ثبات بطور دسته جمعى از مراحل مختلف تخطى هاى کمیسیون انتخابات و کمیسیون شکایات، بطور انفعالى عبور نموده، در حراست از حق شان چشم پوشى نمودند و به رقیب امتیاز قائل شدند.در کشاکش تحلیف، رهبران تیم ثبات بر داکتر عبدالله اصرار مى ورزیدند که شما در برابر ارگ بایستید و تحلیف را بجا آرید، ما بالغ بر ده ولایت را در حمایت از شما از حیطه ارگ خارج مى سازیم. صلاح الدین ولایت بدخشان، محقق و خلیلى ولایات بامیان و دایکندى، دوستم فاریاب و جوزجان و همینطور بقیه، اما علیرغم مایه گذاشتن داکتر عبدالله از اعتبار بیرونى اش و مخالفت قاطع به طرح خلیلزاد و تهدید وزیر خارجه امریکا، مبنى بر انجام مراسم تحلیف همزمان با غنى، به جز ولایت پنجشیر که بطور مستقلانه بحمایت از داکتر عبدالله با ارگ مقاطعه نمود و تحرکات محدودى در دو ولایت بغلان و سرپل، در سایر ولایات آب از آب تکان نخورد. متعاقب آن که غنى اقدام به تعینات در سطح وزراء نمود، مهره هاى درشت تیم ثبات حتىٰ توان براه انداختن راهپیمایى را هم نداشتند. در حالیکه معاونین غنى تا هنوز صاحب دفتر و دیوانِ در شأن مقام شان نیستند و امرالله صالح در یک پست فیسبوکى اش، تصویر خود را در کناره ى فضاى باز چمنِ قصر چهار چنار ارگ گذاشته بود، 
داکتر عبدالله، معاونینش را در دفاتر شان در تعمیر صدارت مستقر و معرفى نمود که بزرگواران مذکور، از فرداى آن تا امروز، سرى به دفاتر شان نزده اند.حالا که لجاجت ارگ، ناتوانى همراهان سست عناصر تیم ثبات، همراه با فشار هاى اقتصادى، سیاسى و اخیراً نظامى امریکا، افزون بر معضل بزرگ کرونا، شرایط را بسوى واقعیت تلخِ مشارکت و ایجاد حکومت همه شمول سوق نموده و همه به نحوى بدان تمکین کرده اند، تنها صلاح الدین ربانى با طبع تند و جوانش بر طبل خوش آواز داعیه جمعیت مبنى بر تغیر ساختار نظام و ایجاد نظام ریاستى میکوبد و حاضر نیست یک خطوه انعطاف نشان دهد.
صلاح الدین استدلال مى نماید که از اول، توافق با ما عبدالله بر حراست از آراى پاک مردم و تغیر ساختار نظام استوار بود. اینکه مجموعه شرایط ناخواسته ما را به مشارکت کشانده، اقتضاء نمى نماید که از داعیه تغیر نظام، عدول و انحراف ورزیم. او غنى را متقلب و غیر قابل باور مى داند و ریاست شوراى عالى مصالحه را امتیازى میان تهى و موقعیتى ناپایدار قلمداد مى کند که غنى میتواند آنرا به چالش بکشاند. ربانى بنابر تجربه تلخ حکومت وحدت ملى، خواهان ایجاد صدارت اجرایى، ریاست شوراى وزیران و خواستار حضور قدرتمند در طول و عرض ساختار نظام است، تا تضمینى براى احقاق حقوق و سهم تیم شان در حکومت مشارکتى و همه شمول باشد.در مقابل استدلال داکتر عبدالله بر این منطق استوار است که بدون تغیر در قانون اساسى که مستلزم میکانیزم پیچیده و زمان گیرى است، دلخوش نمودن به ریاست یا صدارت اجرایى، نقض تحلیف انجام شده، پذیرفتن ریاست جمهورى غنى و مامور شدن در حکومتى است که تیم متقلب ارگ در رأس و محور آن قرار دارد. ضمناً او با انتقاد از یاران پر توقع اما بى شیمه اش میگوید که بعد از تحلیف، ما نتوانستیم در صحنه تغیرى رونما کنیم که بر مبناى آن جغرافیاى سیاسى، امروز میتوانستیم حرف خود را به کرسى بنشانیم. اگر تعادل و توازنى هم میان دو تیم تا هنوز برقراراست، زاده اعتبار، تدبیر و دیپلماسى شخص اوست. هر روزى که میگذرد، بضرر ما و نفع رقیب است و جهانیان هم از این بن بست سیاسى بستوه آمده اند. به نظر او شوراى مصالحه ساخته و پرداخته ارگ نیست که نگران از دست دادنش باشیم، تصمیم و ابتکار جامعه جهانى با حمایت امریکا، انگلیس و اتحادیه اروپاست که خارج از حیطه دولت، استقلالیت، صلاحیت، بودیجه و نقش خود را دارد. داکتر عبدالله که دلزده از کار با غنى است، سعى دارد در خارج از نظام و از مجراى شوراى عالى مصالحه، متضمن نقش پنجاه درصدى تیمش در حکومتى باشد که نه برخاسته از انتخابات بلکه منبعث از توافق دو تیم است. و این را نه تنها واقعبینانه، بلکه بخیر و مصلحت همه میشمارد. و به این نکته نیز اشراف داردکه داعیه جمعیت، داعیه کُل تیم ثبات نیست، که متشکل از اقوام و جناح هاى مختلف سیاسى و مذهبى است.دسته ى سومى هم در تیم ثبات است که دیدگاه میانه ى غیرموجه در زمینه دارند و آن اینکه نه نظام صدارتى ونه شوراى مصالحه، بلکه خواهان ایجاد پست صدارت در امور صلح اند که چندان جالب، عملى و معقول بنظر نمیرسد.صلاح الدین در آخرین نشست ها اذعان نموده که نمیتواند از مرامش عدول کند، اما نمیخواهد مانع تفاهم عبدالله با ارگ نیز شود. بل با حفظ روابط وحمایت از دوستان سیاسى اش، میخواهد در خارج از حکومت، بعنوان اپوزیسیون باقى بماند وداعیه خود راحفظ نماید.داکترعبدالله اصرارورزیده که با تحلیف انجام شده، بهیچوجه حاضر نیستم،با قبول پست ریاست یا صدارت اجرایى در حکومت، غنى را منحیث رئیس جمهورمشروعیت بخشم و نتیجه انتخابات را قانونى جلوه دهم.
زیرا در آنصورت نه تنها به تعهدات ما به هواداران و مردم تخطى نموده ایم، بلکه براى غنى این مجال را یکبار دیگر نیز مساعد ساخته ایم که با استفاده یا سوء استفاده از قانون اساسى، دو باره ما را دور زده، تمام قدرت و صلاحیت ها را قبضه کند.رویهمرفته، دیدگاه این قلم آنست که علیرغم آنکه داعیه و دیدگاه صلاح الدین زیبا، ستودنى و آرمانى است، اما واقعبینانه و مدبرانه نیست، زیرا نه تنها پتانسیل و قابلیت به کرسى نشاندنش را ندارند، بلکه سازوکار عملى و معقولى نیز براى تحققش بنظر نمیرسد. اما موضع و موقف عبدالله، هرچند بازگو کننده انعطاف هاى نامؤجه است و ظاهراً معامله گرانه جلوه مى نماید، اما محدود نمودن رقیب در ساختار قدرت، حفظ وزنه سیاسى در صحنه و در دست گرفتن ابتکار عمل در بُعد خارجى قضیه که پروژه صلح امریکا با طالبان است، مدبرانه، خیرخواهانه و عملى به نظر میرسد.اما این زمان، انکشاف اوضاع و عملکرد قوى و ضعیف دو تیم، در آینده است که صحت و سقم نه تنها دیدگاه و موقف عبدالله یا صلاح الدین را، بلکه درستى و نادرستى نظر و باور مرا نیز محک خواهد زد و ثابت خواهد ساخت.
