گـزیده اخبــار
خانه » اجتماعی » دکتر عبدالکریم سروش و تصـــویری دوگانـه از پیامبر اسلام
دکتر عبدالکریم سروش و تصـــویری دوگانـه از پیامبر اسلام

دکتر عبدالکریم سروش و تصـــویری دوگانـه از پیامبر اسلام

در اینکه دکتر سروش تاثیر گزارترین روشن فکر چندین دهه اخیر این سرزمین   بوده تردیدی ندارم و بسیار بی انصافی است که سهم بی بدیل ایشان در خلق ایده های گره گشا و به جنبش در آوردن کاروان اندیشه نسل نو در تفسیر درست و منطقی جهان و دین را نادیده بگیریم ازنقد تفکر دینی ؛ شرح معانی بلند معنوی ؛ تاملات مهم فلسفی گرفته تا به میان آوردن نظریه اصلاح طلبی و پروژه نقد قدرت متمرکز سیاسی ؛ بخشی از خدمات فراموش نشدنی دکتر سروش و حسنات گرانبهای ایشان است ۰ اما و بقول دکتر سروش هزاران اما ؛ ایشان بر خلاف آنچه انتظار می رفت ؛ جای آنکه هر چه به اوج پختگی و کمال فکری می رسند و انتظاری که علاقمندان ایشان در سر داشتند تا در تکمیل پروژه های پیشین خود گامی محکم تر بردارند ؛ بنظر می رسد که جناب دکتر در راهی قدم  نهاده اند که با حیرت تمام احساس می شود که وی سر جنگ با ایده های گرانبهای خود و شوقی عجیب در به تعارض نشاندن آنها در سر دارند گونه ای که بخشی از فرمایشات ایشان به نفی بخش دیگر افکار وی روی آورده و وحدت و‌ انسجام منطقی سلوک ایشان را به چالش کشیده است ۰ من در پی نقد محتوا و ماده فرمایشات ایشان نیستم ولی تصور کنید ؛   که وی روزی از قبض و بسط معرفت دینی می نوشتند و به صراحت ؛ دستیابی به ذات و سرشت پدیده ها را نفی میکردند ؛ اما در نظریه رویای رسولانه با روشی ذات باورانه مدعی می شوند که بر خلاف تصور همه نزدیکان پیامبر و متفکران بزرگ دورانهای کهن و جدید ؛ ذات دین را در یافته و سِرّ آن را که رویا و تالیف پیامبر باشد ؛ بر ملا کرده اند ۰

 او نمی گوید فهم من از دین چنان است و چنین است بلکه گونه ای القا می کند که ذات دین چیزی جز رویای صادقانه پیامبر نیست ۰  در همین نظریه رویا انگاشتن تجربه پیامبر ؛ دکتر سروش پیامبر را تا حد خدایی بالا می کشد و چنان بر مرتبه و مقام او می افزاید که فعل و کردار و گفتار پیامبر را همان گفتار و اراده خدا می داند ولی به یکباره در بحث دین و قدرت ؛ این پرده نشین غیب که سخنش سخن خداست به ناگهان به مرز شاهدی بازاری  سقوط می کند و به صورت انسانی اقتدار گرا ؛ تند خو و خشونت طلب ظاهر می شود که نه تنها برای کاستن از رنج انسانها نیامده ( بر خلاف آیات صریح قرآن ) بلکه هدفی جز اعمال قدرت و شکنجه و بردگی مخالفانش در سر نداشته و اگر پس از او خلفایی آمده اند که با بی رحمی و غضب ،خود را به مردم تحمیل کردند همه وارثان شیوه و سلوک چنین پیغمبری بوده اند ؟؟! ۰عرض کردم فارغ از نقد محتوایی چنین فرمایشاتی ؛ آنچه حیرت آور است ناسازگاری و تعارضی است که در افکار دکتر سروش جریان دارد و بنظر می رسد قابل تامل وملاحظه بسیار است او در نظریه رویای رسولانه می فرماید که یافته ها پیامبر نه از طریق تفسیر که به شیوه تعبیر رویا قابل فهم است و لباس مجاز و استعاره بر تن قرآن می پوشانند ولی در نظریه دین و قدرت ؛ با تکیه بر دلایلی نه چندان محکم و خرد پسند ؛چنان مفاهیمی مثل عذاب ؛ بندگی و خشیت را توصیف می کنند که گویا پیامبر از خواب برخاسته و کاملا با زبانی عادی کلماتی را بکار برده که فقط معنای ظاهری آن مراد بوده و به هیچ تاویل و تعبیر و حتی تفسیری تن نمی دهند.به همین دلیل دکتر سروش قرآن را متنی با قاعده و الگوی ارباب و برده خطاب می کند و با شگفتی تمام چشم به روی همه زیبایی ها و معارف دلنشین قرآن می بندد با همین  بیان اندک ؛ برایم شگفت آور است که چگونه شخصیتی به بزرگی روح دکتر سروش می تواند بدون برقراری نسبتی متوازن و منطقی میان حکم و سند و با بیان روایتی ضعیف از سیره ابن هشام حکمی زمخت و غیر واقعی در باره پیامبری صادر کند که پیش تر ،او را پیغمبر لطف رحمت می خواند و در وصف او اشعار نغز و دل انگیز می سرودتصور می کنم این شخصیت گرانبها دلایلی برای چنین سلوک حیرت آور ی دارد ولی هرچه که هست ؛ اظهارات اخیر دکتر سروش عزیز ؛ نه خرد و عقل سلیم را مجاب می کند  و نه چون گذشته دل از آدمی می برد زیر لحن مبارک وی بیش از آنکه بوی نقد و بررسی و اصلاح و ترمیم داشته باشد ؛ بوی انکار و تکذیب و تا حدودی تهاجم از آن به مشام می رسد

جوابی بنویسید

ایمیل شما نشر نخواهد شدخانه های ضروری نشانه گذاری شده است. *

*

بالا