وب سایت نواندیشی به ویب سایت خبری تحلیلی نواندیشی خوش آمدید
جواز قانونی ضمان را نفی می کند، شخصی که از حق خود در حدود قانون استفاده می کند، مسئول خسارات ناشی از آن نمی باشد.عنوان فوق هدایتی از کُد مدنی یا نظام حقوق افغانستان است:
در هدایت اصل متذکره این مطالب اساس قرار می گیرد:
۱ ــ جواز قانونی:
۲ ــ ضمان:
۳ــ استفاده از حق در حدود قانون:
۴ ــ نفی ضمان در صورت داشتن جواز قانونی:
۵ ــ عدم مسئولیت از خسارات وارده در صورت موجودیت حق قانونی:
۱ ــ جواز قانونی:
داشتن جواز قانونی دایر براباحت عمل در حدود قانون حق مشروع بوده و به تصرف و اجرای عمل مشروعیت می بخشد و شخص فاعل در چنین حقی ضامن خسارات وارده ازعملکرد خویش نمی باشد.
۲ ــ ضمان:
از دید لغوی ـ ضمان را میتوان: به ضمانت، پذیرفتن، تعهد کردن، ملزم بودن و سایر واژه هاییکه به همین مفهوم تعبیر شده اند شناخت ، ولی درموضوع تحت بحث ما «ضمان» رامی توان به معنی( التزام و ملزم بودن تعبیر نمود اگرچه این التزام اختیاری باشد و یا جبری).همانطوریکه در متن هدایت قانون«نفی ضمان» آمده است:این جمله به مفهوم اینست که: استفاده از حق در حدود احکام قانون مطابق شرح بالا متضمن جبران خساره نیست:
۳ ــ استفاده از حق در حدود قانون:
قیدجملهٔ در«حدود قانون» تأکید برعمل قانونی دراستفاده ازحق ومشروعیت عمل است که قانون آن را مجازدانسته واجازه داده باشد درینصورت استفاده واستعمال آن جوازدارد.
۴ــ نفی ضمان در صورت جواز قانونی:
همانطوریکه قبلأ عرض گردید زمانیکه حق ثابت و تصرفات ما لکانه موجود و عمل درآن مباح باشد: طبعأ فاعل یا عامل: ضامن و جوابگوی خسارات وارده نمی باشد زیرا نامبرده از حق قانونی خود استفاده و ضامن خسارات وارده یا ضرریکه ازین ناحیه وارد شده است پنداشته نمیشود .
۵ ــ عدم مسئولیت از خسارات وارده در صورت موجودیت حق قانونی:
درمتن هدایت قانون مدنی وتوضیحات ارائه شده چند باری ازضمانت ومسئولیت تذکراتی به عمل آمده است که در حقیقت هردوواژه روی خسارات وارده ومسئولیت وارده ازعمل می چرخد:یعنی شخصیکه ازحق ثابت وقانونی خویش درحدود قانون استفاده نماید و خســـاراتی ازین ناحیه بوجود آید آیا نامبرده مسئول پرداخت خســـاره می باشد ویا خیر؟گرچه درشرح وبسط ذکر شده پاسخ ضمنی رامیتوان ازآن گرفت ولی میخواهم با اندک توضیح اضافی موضوع را دنبال نمایم.همانطوریکه من بارها در نبشته های خود متذکرشده ام،یک باردیگربگونهٔ ذکراحسن یاد آورمیشوم که مسئولیت همیشه به دو نوع تبارزمی کند:
۱ ــ مسئولیت کیفری: که مطابق احکام قوانین جزایی ایجاب کیفر و جزاء می نماید.
۲ ــ مسئولیت مدنی و حقوقی: که مطابق قوانین مدنی و حقوقی مستوجب جبران خساره پنداشته میشود. ولی هردو عنصر درنهایت با یک مفهوم واقعی + عنصری بنام مسئولیت بار می آورند که در نوعیت و طرز ادا با هم فرق کلی و اساسی دارند.بهتراست برای وُرود ودرک بیشتر مطلب مثالی در زمینه ارائه گردد تا ابهامی اگرموجود باشد رفع گردد:( بگونهٔ یک تصور اگر قبول کنیم که: «احمد» دریک محدوده وملکیت شخصی خود که درآن جواز قانونی و تصرفات مالکانه دارد، با استفاده از حق خویش در حدود احکام قانون چاهی حفرمی نماید و یا برای اعمار خانه و تعمیر تهداب و یا کندن کاری میکند ولی با پیش آمد ناگهانی یکی از مواشی «محمود» در ملکیت شخصی احمد داخل شده درآن گودال سقوط و تلف میشود درینصورت «احمد» مسئول و یا ضامن خسارات التزامی و جبری و یا اختیاری نبوده و قانونأ مکلف به پرداخت خساره نمی باشد.
یاد داشت نویسنده : من آنچه به اندازهٔ توان ذهن مینویسم فقط با الهام از هدایت و داشته های متن و احکام قانون است، ولی تطبیق قانون ویا چرا های عدم تطبیق آن به مراجع مربوط ارتباط دارد.
